از اولتراسوند (سونوگرافی) برای ارزیابی سایز، شکل و چگالی بافت‌های بدن استفاده می‌شود و یک روش کاربردی برای تشخیص انواع بیماری‌ها است. در ادامه این مقاله به بررسی انواع سونوگرافی، کاربرد و عوارض آن خواهیم پرداخت.
فهرست محتوا
- انواع سونوگرافی
- سونوگرافی چه چیزهایی را نشان می دهد؟
- عوارض سونوگرافی چیست؟
- مزایای سونوگرافی چیست؟
- قبل از انجام سونوگرافی چه کاری لازم است انجام شود؟
- هنگام فرآیند سونوگرافی چه کاری لازم است انجام شود؟
- جمع‌بندی
- سوالات متداول
انواع سونوگرافی
سونوگرافی به دسته اصلی اسکن اولتراسوند خارجی (external ultrasound scan)، اسکن اولتراسوند داخلی (internal ultrasound scan) و اسکن اولتراسوند آندوسکوپی (endoscopic ultrasound scan) تقسیم می‌شود. علاوه بر این موارد، سونوگرافی‌های دیگری نیز وجود دارند که عبارت‌اند از:
- اولتراسوند ترانس واژینال که برای بررسی داخل واژن و اغلب در دوران اولیه بارداری استفاده می‌شود.
- اولتراسوند معمولی که در این روش از یک مبدل برای تولید تصاویر دو بعدی از جنین در حال رشد استفاده می‌شود.
- سونوگرافی تخصصی که بسیار شبیه اولتراسوند معمولی است، با این تفاوت که در آن از تجهیزات پیچیده‌تری استفاده شده است.
- سونوگرافی رنگی یا کالر داپلر که تغییرات جزئی فرکانس امواج فراصوت را اندازه‌گیری می‌کند و برای تصویربرداری از اجسام متحرک مانند سلول‌های خونی کاربرد دارد.
- اولتراسوند سه بعدی که با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی تصویر سه بعدی از جنین تولید می‌کند.
- سونوگرافی چهار‌بعدی یا سه‌بعدی دینامیک که برای نگاه کردن به صورت و حرکات کودک پیش از زایمان کاربرد دارد.
- اکوکاردیوگرافی جنینی که برای بررسی عملکرد قلب کودک و آناتومی بدن او استفاده می‌شود.
سونوگرافی چه چیزهایی را نشان می دهد؟
اولتراسوند قادر به تصویربرداری غیر تهاجمی از اندام‌های داخلی بدن است. با این حال، برای تصویربرداری از استخوان‌ها یا بافت‌هایی که حاوی هوا هستند، مانند ریه‌ها، مناسب نیست. از رایج‌ترین کاربردهای سونوگرافی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نظارت بر رشد و نمو جنین در دوران بارداری
- تصویربرداری از قلب، سینه و رگ‌های خونی
- مطالعه اندام‌های شکمی و لگنی مانند کبد، کیسه صفرا، طحال، پانکراس، کلیه‌ها، مثانه و رحم
- مطالعه عضلات و تاندون‌ها
- تصویربرداری از چشم‌ها، تیروئید و مغز
اسکن اولتراسوند معمولا غیر تهاجمی است و خارج از بدن فرد انجام می‌شود. با این حال، برخی از اسکن‌های داخلی با یک پروب (probe) مخصوص انجام می‌شود.
عوارض سونوگرافی چیست؟
اولتراسوند به‌طور کامل از روی پوست انجام می‌شود و به اعضای داخلی بدن آسیبی وارد نمی‌کند. با این حال، از عوارض آن معمولی می‌توان به مورمور شدن بافت پوست اشاره کرد که پس از اتمام فرآيند اولتراسوند برطرف می‌شود.
مزایای سونوگرافی چیست؟
از مزایای اولتراسوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فرآیند بدون درد و بدون نیاز به تزریق و برش
- ایمنی بالاتر نسبت به سی‌تی‌اسکن و سایر روش‌های تشخیصی
- قرار ندادن بیماران در برابر تشعشعات یونیزه
- ارزان‌ترین روش تشخیصی
- امکان تصویربرداری از بافت‌های نرم
قبل از انجام سونوگرافی چه کاری لازم است انجام شود؟
پیش از شروع فرآیند اولتراسوند توصیه می‌کنیم اقدامات زیر را انجام دهید:
- هشت ساعت قبل از انجام آن غذا و نوشیدنی مصرف نکنید.
- اگر دیابت دارید، انسولین خود را مصرف کنید.
- اگر اولتراسوند شما برای بررسی شکم و مثانه تجویز شده، قبل از انجام آن باید چهار الی ۶ لیوان آب بنوشید.
هنگام فرآیند سونوگرافی چه کاری لازم است انجام شود؟
برای انجام آن لازم نیست شما کاری انجام دهید و کل فرآیند آن کمتر از 30 دقیقه طول می‌کشد. تکنسین از شما درخواست می‌کند تا با توجه به نوع و محل اولتراسوند، لباس خود را بالا بزنید و روی تخت دراز بکشید. سپس ژل مخصوص را روی ناحیه مورد نظر زده تا پوست شما چرب شود. سپس دستگاه را روی پوست این ناحیه می‌چرخاند. تکنسین برای ثبت تصاویر دقیق ممکن است به ناحیه مورد نظر فشار وارد کند که کمی درد‌آور است.
جمع‌بندی
در این مقاله به پرسش سونوگرافی چیست پاسخ دادیم و عوارض و مزایای این روش تشخیصی را بررسی کردیم. پس از انجام سونوگرافی، تکنسین یک گزارش برای پزشک شما می‌نویسد و اگر ناهنجاری در بافت‌های شما دیده شود، وضعیت آن را برای پزشک شرح می‌دهد. در صورت نیاز ممکن است پس از انجام اولتراسوند، پزشک روش‌های تشخیصی دیگری مانند سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی یا نمونه‌برداری را تجویز کند.
